عده‌ای نوجوانی را زمان افزایش ناپایداری هیجانی و اوج گیری هیجانها می دانند. هر چند این احتمال ممکن است در اقلیتی از نوجوانان صادق باشد، ولی قطعا در همه آنها صدق نمی کند. برای اکثر نوجوانان، عواطف نسبت به دوستان مثبت تر، و نسبت به اعضای خانواده ( خصوصا والدین ) در خانه منفی تر می شود. پژوهش در زمینه بیان هیجانی پیوسته نشان داده است که با افزایش بلوغ جسمانی، نوجوانان عواطف منفی تری نسبت به والدینشان نشان می دهند. این گرایش به موازات بیان عواطف منفی والدین نسبت به نوجوانان حرکت می کند. علاوه آن، مطالعات مبتنی بر مشاهده نشان داده اند که هیجان های مثبت بیان شده، از اوایل بلوغ تا اواخر آن کاهش یابند. به رغم افزایش تبادل هیجان های منفی درمیان اعضای خانواده، اکثر نوجوانان روابط مثبت عاطفی خود را با والدین حفظ کرده و ارتباط گرمی با خانواده‌های خود دارند.
تغییر سبک عملکرد نوجوان معمولا به آشفتگی های گذرا نسبت داده می شود، حال آنکه نوجوان در روابط خود با والدین صمیمیت و پذیرش کمتری احساس می کند. مطالعات مبتنی بر مشاهده به افزایش بیان عواطف منفی به موازات کاهش بیان هیجانهای مثبت در طی دوره بلوغ اشاره دارند.
هیجان های والدین با کیفیت والدگری آنان همبستگی قدرتمندی دارند، به نحوی که وجود گرمای عاطفی در والدین پیش بینی کننده پیامدهای رشدی مطلوب، و وجود تخاصم در آنان پیش بینی کننده لاینفک والدگری است، حتی والدین عادی نیز تعارض خشم زیادی را در روابط خود با فرزند نوجوانشان گزارش می کنند. گاه این تعارضات خانوادگی در طی نوجوانی افزایش می یابد و سبب می شود که مهارت در حل مشکلات در این مرحله رشدی خاص به مهمترین ضرورت تبدیل شود. خانواده هایی مه قادر نیستند توجه خود را بر مشکل متمرکز سازند و در گفتگوهایی که به منظور مشکل گشایی انجام می شود صرفا به تبادل هیجان های دارای بار منفی می پردازند، معمولا نوجوان آشفته تری دارند.
هیجانها را می توان به اشکال مختلف طبقه بندی کرد. یکی از طبقه بند های مفید، تقسیم آنها یه سه گروه بر مبنای تاثیر نتیجه آنهاست:
- حالات شادمانه _ هیجانهای مثبت محبت، عشق، شادی و لذت
- حالات بازدارنده_ ترس یا وحشت، دلهره یا اضطراب، غم یا اندوه، شرم، پشیمانی یا گناه و انزجار
- حالات خصمانه_ خشم، نفرت، تحقیر و حسادت
همه افراد این حالات را در زمان های مختلف تجربه می کنند، ولی حالاتی که غلبه بیشتری بر آنان دارند تاثیر بیشتری بر رفتار و حیات آنان خواهند داشت. علاوه بر این، گزینش نوع غالب هیجان، به نوبه خود، به خود فرد و رویدادهایی که در طول حیات با آن برخورد کرده، منوط خواهد بود.
منبع: کتاب رشد انسان، روانشناسی رشد از تولد تا مرگ نوشته ف. فیلیپ رایس، ترجمه دکتر مهشید فروغان
شناسه مقاله: 13990104703
